Het woord 'geld' verwijst niet naar goud, maar naar schuld - naar iets waarvan mensen ooit dachten dat ze het verschuldigd waren aan hogere machten en geloofden dat ze het aan hen moesten opofferen. De archaïsche oorsprong leeft voort.
Als ik geld leen bij een bank, deponeer ik daar een promesse waarop het geleende bedrag en de details van de terugbetaling vermeld staan. Maar niemand zal zeggen: de bank heeft een obligatie van mij gekocht. Lenen is niet kopen. Maar op het wereldtoneel wordt gezegd: "De Europese Centrale Bank zal de komende jaren staatsobligaties kopen ter waarde van ongeveer een biljoen euro." Alsof ze een dikke portemonnee opentrekt, waaruit ze voor dit duizelingwekkende bedrag geleidelijk waardepapieren koopt van de nationale ministeries van Financiën. Wat een bedrog. De miljarden die van de ECB naar de staat stromen, komen niet uit een portemonnee of krediet; ze ontstaan pas op het moment dat ze opzwellen.
Centrale banken zijn priesterlijke lichamen. Ze toveren koopkracht op papieren rekeningen of pixels. Of ze het zelf doen of commerciële banken het laten doen binnen een kredietlimiet die ze dicteren, is een scholastieke vraag. Wat zeker is, is dat koopkracht, die voorheen nergens was, door haar beslissing ter wereld komt. En koopkracht creëren is de oudste priesterlijke bezigheid.
terreur en opoffering
Het woord "geld" komt niet van "goud", zoals veel mensen denken, maar van het Angelsaksische "gilt": schuld, iets dat verschuldigd is. Aanvankelijk betekende dit geen privéschulden, maar iets dat archaïsche collectieven meenden verschuldigd te zijn aan hogere machten: offers. "Gilde" betekent oorspronkelijk de gemeenschap van de slachtoffers, niet het ambachtsgilde. En er werden geen stukken goud of zilver geofferd, maar levende wezens, en precies de meest onmisbare: leden van de stam en getemde grote dieren. Waarom deed je zoiets? Waarom probeerden mensen de verschrikkelijke krachten van de natuur te sussen, hun goede wil te kopen door zelf vreselijke dingen te begaan en wezens af te slachten die hen het meest dierbaar waren?
In het begin, in het paleolithicum, was dit nauwelijks een opzettelijk berekende daad, meer een zelfverdedigingsreflex. Men trachtte de traumatische angst te boven te komen door op eigen initiatief steeds weer het verschrikkelijke te doen, het ondraaglijke draaglijk te maken en het onbegrijpelijke begrijpelijk te maken. En deze herhaling was des te gemakkelijker naarmate het meer werd geritualiseerd en bedekt met de verbeelding dat de kracht van de natuur zelf de verschrikkelijke slachting vereist, dat men het aan haar te danken heeft. Dit gaf het een geadresseerde, een betekenis. Het werd interpreteerbaar als de vereffening van een schuld: als betaling.
Slagoffers zijn oervaluta geweest: altijd bindend en representatief voor een heel collectief. En omdat het vreselijke valuta's waren, gingen ze altijd gepaard met een verlangen naar minder vreselijke. De geschiedenis van betaalmiddelen kan alleen worden opgevat als een geschiedenis van substitutie. Kan een mensenoffer niet vervangen worden door een bepaald aantal stuks vee? Een koe door zo en zo veel schapen, geiten of kippen? Levende wezens door metalen constructies? Goud en zilver waren immers de aardse weerspiegeling van twee goddelijke sterren: de zon en de maan. Zou een gouden kalf geen levend vee kunnen voorstellen? Metalen constructies waren ook herbruikbaar. Waarom zouden ze, eenmaal geofferd, voor altijd in de tempel blijven? Zouden ze, verrijkt met goddelijke ingrediënten, niet weer beschikbaar kunnen worden gesteld aan degenen die bereid zijn offers te brengen? Zo werden ze het brandpunt van een lucratieve kredietverlening en de kern van de tempelschatkist, de eerste accumulatie van kapitaal
Aan het spit
Munten zijn niet de archetypische vorm van geld, maar een latere vorm: het eerste profane betaalmiddel dat aansloeg, ontstond aan de rand van Griekse tempels en werd erdoor geïnspireerd. Bij de grote heilige vieringen had elke deelnemer recht op een deel van het veeoffer: zoveel vlees als op zijn offerspies ("obelos") zou passen. En wanneer de slachtoffergemeenschap te groot werd? Vervolgens kregen de ondergeschikte deelnemers aan het offerfeest alleen een merkteken op de offerspies in plaats van hun portie vlees. Ze mochten op vertoon van de obelo's zoveel vlees meenemen als de markering aangaf uit de voorraadkamers van de tempel. Ze kregen dus hun vlees, maar ze werden uitgesloten van het feestelijke offerfeest.
Dat was een geniaal idee van outsourcing. De tirannen van de Griekse stadstaten namen hem al snel als model. Waarom zouden ze voor hun eigen lijfwachten zorgen en ze constant laten delen in hun buit? Het was veel gemakkelijker om haar een zelfvoorziening te geven. En dus stelden ze kleine, handige gouden en zilveren schijfjes beschikbaar uit hun gestolen privéschatkamer, de tegenhanger van de tempelschatkamer, een weerspiegeling van de zon- en maangoden, en lieten ze bestempelen met het symbool van de polis. Hierdoor werden ze door de staat geautoriseerde tokens voor een bepaalde hoeveelheid voedsel. De lijfwacht zou met hen kunnen gaan winkelen.
metaal en papier
Munten begonnen als beloning voor tirannen. Maar toen ze eenmaal in omloop waren, dienden ze als betaalmiddel voor iedereen die ze te pakken kon krijgen. Geen tiran kon hun circulatie beheersen. Zo snel als ze zich verspreidden, werd hun oorsprong vergeten. Hun profane gebruik onthulde niet langer hun heilige oorsprong; alleen hun reliëf herinnerde eraan. Hoewel het een staatsdaad was, bleef het een tempelmethode. Ze verzegelde metaal omdat het Heilige der Heiligen eerder in de tempel was verzegeld. Zegels zijn heiligingstekens. Degenen die het schenden, ontheiligen heilig gezag.
Geen mens, geen dier, geen edelmetaal is van nature geld. Ze moesten altijd geld verdienen door middel van een ritus. Door middel van loting werd de stamgenoot gekozen wiens bloedige offer de anderen spaarde. Dieren werden gemarkeerd als offerdieren door snij- en siertekens, edelmetaal werd geslagen. Alleen een rite roept koopkracht op in natuurlijke dingen, en daarvoor zijn priesters verantwoordelijk. Dit is niet veranderd in het tijdperk van papiergeld. Eeuwenlang was papier slechts een geldafschrift: wissels opgemaakt in specifieke muntdenominaties. Maar geld zelf was slechts de munt.
Pas aan het einde van de 17e eeuw richtte een particulier syndicaat van kooplieden de Bank of England op, die aanbood de schulden van de koning te betalen in ruil voor toestemming om die schulden op papier te zetten en ze in omloop te brengen als nationale bankbiljetten onder koninklijke bescherming, het model van de moderne centrale bank was geboren – met het voorrecht om nationaal papiergeld te drukken. Aanvankelijk slechts zoveel als door munten werd gedekt. Munten bleven voorlopig het "betere" geld. Haar astrale aura bleef doorwerken, ook toen papiergeld de overhand kreeg omdat de wereldwijde vraag naar geld niet meer door munten gedekt kon worden.
Aan het lange afscheid van edelmetaalgeld kwam pas een einde in 1971, toen de VS de koppeling van de dollar aan goud opgaf. Sindsdien is geen enkele valuta gedekt door edele metalen. Valuta's zijn slechts papier of pixels - en munten slechts kleingeld. Centrale banken worden niet langer beperkt door hun goudbezit. Sindsdien bepaalt alleen hun economische discretie hoeveel geld ze in omloop brengen. Is geld verdienen rationeel geworden? Integendeel; het is mysterieuzer dan ooit. Edelmetalen hebben tenslotte een inherent zeldzame consistentie en charisma die ooit uitnodigden om schuldeliminerende macht - koopkracht - op hen te projecteren. Profaan papier kan vrijwel onbeperkt geproduceerd worden en is geduldig – klaar om alles op te nemen wat erop geschreven staat, inclusief geldbedragen. Op papier heeft de koopkracht slechts een vluchtig overblijfsel van de aarde. Hun schepping benadert het bijbelse model van wereldschepping. “En God zei: Laat er licht zijn! En er was licht." En de centrale bank zegt: laat er geld zijn! En het zal geld zijn.
Sindsdien is de internationale geldhoeveelheid geëxplodeerd. De macht van de centrale banken is enorm. Eigenlijk zijn het gewoon "niet-gouvernementele organisaties" die geacht worden te zorgen voor een stabiele munteenheid. Maar in deze rol zijn ze opgeklommen tot wereldspelers en zijn ze in een even gespannen relatie met de politieke machten terechtgekomen als de middeleeuwse kerk ooit had. Alleen de kerk garandeerde stabiele, strikt geritualiseerde vergevingsprocedures die bindend waren voor alle leden van de samenleving: existentiële schuldaflossingsrelaties. Het feodale leven van alledag ontwikkelde zijn verspringende heerschappijen op hun gemeenschappelijke basis. Het schuldaflossingsmonopolie, dat alleen beweerde het zieleheil van de gelovigen te dienen, diende ook altijd de voorrang van de kerk boven de seculiere machten.
Jongleren centrale bank
Vergelijkbaar met de centrale bank. Alleen zij is bevoegd om geld te creëren. Maar dit geld is schuld. Het gaat als lening naar de commerciële banken - en van hen als lening naar de economische circulatie. Krediet wordt natuurlijk alleen maar geleend en moet worden terugbetaald, en het geld dat daarnaartoe wordt overgemaakt, laat de centrale bank weer wegsmelten in de leegte waaruit ze het tevoorschijn heeft getoverd toen het werd gecreëerd. Niemand jongleert met zijn en niet zijn zoals de centrale bank als het gaat om het reguleren van de geldhoeveelheid. Met het geld dat ze creëert, maakt ze alle geldontvangers in haar invloedssfeer tot haar debiteuren. Ze beheert de existentiële schuldaflossingsvoorwaarden van vandaag. Het is de laatste en hoogste kredietverstrekker ("lender of last resort").
In deze rol 'koopt' de ECB nu staatsobligaties ter waarde van miljarden. Met andere woorden, het leent geld aan de staten. Maar dat doet ze niet direct. Volgens de wet kan het geld dat ze creëert alleen via commerciële banken op de markt en in de staatskas vloeien. In feite creëert het krediet voor particuliere financiële instellingen. Het voedt de financiële markt - de gedecentraliseerde wereldwijde entiteit die als gistdeeg is gestegen sinds de creatie van ongedekte fiatgeld in de jaren zeventig. De ECB "koopt" staatsobligaties om de hoek. De staat leent het door de centrale bank beloofde bedrag van commerciële banken, die vervolgens direct door de centrale bank worden terugbetaald.
Menetekel kerk
Maar dat kan alleen als de commerciële banken meespelen. Het bedrijf moet voor hen lucratief zijn. De centrale bank wordt afhankelijk van hun goodwill. Het creëert niet langer alleen het geld dat economische circulatie mogelijk maakt; het betreedt de markt als een speler en stelt zichzelf bloot aan het momentum dat het geld dat het creëert daar wint. Waarom doet ze dit? Welnu, midden in de bankencrisis van 2008 werd de financiële markt plotseling de geldschieter in laatste instantie. Maar dat is de taak van de centrale bank. Ze wil hem exclusief terugwinnen. Daarom gebruikt ze nu haar grote voorrecht om geld te creëren om de financiële markt te beheersen. Het beweegt zich onder de marktmachten om superieur aan hen te blijven.
prof. dr. Christoph Türcke doceerde tot 2014 filosofie aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Leipzig. Zijn boek «Meer! Filosofie van het geld» (uitgegeven door uitgeverij CH Beck in München).
Reblog van:
Als u wilt, kunt u een kopje koffie bij ons achterlaten voor de moeite en de geïnvesteerde tijd,
Dank je
Uit voorzorg distantiëren de redactie zich van elk artikel. De artikelen geven niet noodzakelijk de mening van de redactie weer, maar dienen alleen ter vrije mening. Niemand is perfect en fouten zijn mogelijk. Bovendien: het is alleen informatie en heeft niet per se de aandacht van de redactie.
Als Amazon-partner verdient de blogoperator gekwalificeerde verkopen via de Amazon-links die in de blog zijn ingevoegd. Bijna al deze inkomsten worden omgezet in diervoeder.
Om op berichten te reageren of ze met sterren te beoordelen, moet je geregistreerd en onthouden worden. nog niet geregistreerd?
boskracht
☘️ Doodt allerlei ziekteverwekkende bacteriën door oxidatie
☘️ Elimineert en voert zware metalen en milieutoxines af
☘️ Verhoogt de prestaties...
"Chloordioxide is de meest effectieve bacteriedoder die de mens kent."
Volg ons op Telegram
